Aisa
De Aisa winti (aarde element) onderscheidt zich onder andere in:
- Sisi (statige en deftige winti)
- Soko Mama
- Maisa
- Baka-grong-Aisa (plantage Aisa)
- Goron Mama
- Wanaisa
- Mama Fu Nengre Kondre
- Gwamba Mama.
Andere namen voor Aisa zijn: Agida-wenoe (ook agida), Aisa-ma, Soko-ma, Ma Aisa, Sisi, Maisa(Ma Aisa Nengrekondre-ma of mama foe nengrekondre-nengre, Agida, Aida, Asase, Waisa, Baka gron aisa (plantage Aisa), Goron Mama en Awanaisa. Vaak wil men een Aisa Winti bezitten en ontstaan er vaak misverstanden in families. Stiekem onlogisch want de mens heeft er totaal geen invloed op waar en bij wie een Winti zich vestigt.
Kóndre Aisa of plantage Aisa:
Deze Aisa staat aan het hoofd van alle Bere Aisa Winti's van de verschillende families die van dezelfde plantage afkomstig zijn. Haar man is de Tata Loko Winti en hij wordt ook wel Papa Loko of Tata Dato genoemd. Hij is een machtige slangengod, welke bij de verering van Aisa absoluut niet vergeten mag worden. Aisa attendeert trouwens iedereen erop dat zij ook haar man moeten vereren. Wanneer Aisa om gunsten gevraagd wordt overlegt zij met haar man Tata Loko. Tata Loko verkiest een boom, het liefst bij het water, als vaste verblijfplaats. Meestal is het een Kankantri boom (hoogste boom die in Suriname groeit), en daarom wordt deze boom ook wel de Lokoboom genoemd. Echter verkiest hij soms ook een mopee boom (mopee = klein oranje vrucht) of een manja ( = mango) boom.
Bere Aisa (bere = stamboom, familie): Zij staat aan het hoofd van alle familie Winti's. (De Aisa van
de afstammelingen van de aangevoerde slaven, de Aiasa van de verschillende families. De kondre
Aisa is het hoofd van alle bere Aisa.
Prasi Aisa (prasi = erf):
Zij hoort tot een bepaalde erf of grondgebied. Zij heeft meestal een Kapting Ingi Winti (kapting =kapitein, ingi = indiaan) als partner. Als zij zich in de gedaante van een klara sneki ( = ongevaarlijk zwart-wit gestreept slangetje) op het erf manifesteert, is dit een voorteken van een op komst zijnde zwangerschap van iemand, of laat zij weten dat iemand zwanger is.
Boesi of bakka grong Aisa (boesi = bos, bakka grong = plantage); Zij hoort bij of is verbonden met het plantagegebied en de kostgronden.
Watra of liba aisa deze heeft ook de naam van Mama Tonesi. Haar man is de watra bosru of Tata Bosru.
De Aisa Winti en Loko Winti staan aan het hoofd van de grongWinti's (aarde Winti's). Het is dus een grong Winti, en Winti aanhangers beschouwen haar als de hoogste van alle Winti's, omdat zij een invloedrijke Winti's is, en bij iedereen respect afdwingt. Omdat Aisa een grong Winti is wordt zij ook wel Mama foe dotie(= moederaarde) genoemd. Behalve met de naam Mama Aisa, wordt de Aisa Winti ook met de volgende namen aangeduid: Agidawenu, Soko ma, Nengrekondrema , Aida, M'Aisa, Mama Awanaisa.
De Loko worden onderverdeeld in:
Kromanti tata Loko, Papa Loko, Luangu-Loko, Nkese-Loko
Mama Aisa heeft het beheer over alle Winti's, en daarom wordt bij veel Winti rituelen eerst om haar goedkeuring gevraagd, eer men verder gaat. Mama Aisa deelt haar geheimen aan degene die haar eerbied toont, via dromen, en beschermt hem.
De meeste Aisa lopen op een papaWinti met een stompe staart, of op een Fodoe met een dunne lange staart(priem fodoe) De Aisa manifesteert zicht vaak als een tweekoppige slang een haast beigeachtige slang. Ook als een kleine groene Leguaan.
Middels dromen openbaart Aisa zich als een creoolse vrouw van middelbare leeftijd, gekleed in traditionele kleding (koto= creoolse klederdracht). De Aisa Winti brengt voorspoed en rijkdom, maar ook tegenspoed voor hen die de Aisa niet op waardige wijze onderhouden. Via dromen van de bere (= familie of stamboom), komen er boodschappen(dromen). Schenkt men geen aandacht aan deze dromen, dan sturen zij de Ampuku, de Adumankama, of de Akantasi Winti om op te treden.
De Aisa heeft kenmerken van een godin van de groei, eerlijkheid, vruchtbaarheid en rijkdom.
De klederdrachten zijn:
1. De koto met twee bijbehorende pagi’s t.w. de pangi die rond het middel gedragen wordt en de schouderpangi. Botoman blauw (denim).
2. Een pangi en een bosrenki (kort hemd of jakje of een brokobere, koto met bosrenki.
De dranken zijn: Regenwater met pimba, sap van jonge kokosnoten, Champagne, anisette,
advocaat, orgeade, gemberbier, sjoeroebier, sherry en dure wijnsoorten.
De Aisa zit graag op een djaroesoe stoeroe en boboi stoeru of een kopro-bangi.
Aisa pronkstukken:(let op! je koopt een aisa niet met onderstaande pronkstukken zijn voor jezelf om te laten zien wie je draagt aan de buitenwereld)
De opgeblazen zilveren of gouden armbanden (blaasboei) met bloemknoppen of ronde kogels aan de
uiteinden. Het koperen bekken.
De gouden lontoe-ai ketting. met bloedkoralen en een gouden dollar munt
Zwarte koord met gouden munt.
Kralen zoals, boetkrara, tap taptoe, abiaperi, aisa krara en de kroren.
Geeft men een feest voor de Aisa, dan zal altijd een koprotoe aanwezig zijn. Hierbij draagt men een
afoe stel(bigikoto met jaki, de koto jaki worden van twee verschillende kleuren goed genaaid). Men
kan ook een hele stel dragen(koto en jaki van een kleur goed).
De favoriete kleding en sieraden van mama Aisa:
De Aisa is een grong Winti ( Winti van het element aarde) en houdt van gebloemde stoffen met veel lichte kleuren. Soms verschijnt ze in een blauw- witte koto of panji (koto is klederdracht van de Surinaamse vrouw, panji is een omslagdoek)
Haar geliefde sieraden zijn opgeblazen boeien (armbanden) met bloemknoppen of ronde kogels aande uiteinden.
De Aisa Winti sieraden: tarrate ketting met zwarte, rode of alla kondre kralen.
Een Lontai ketting met bloedkoralen en een gouden dollar munt
Een ring met een zwarte, bruine of groene steen
Een ketting met komkommerpitten of ruiten vlakken.
Aisa Pre..
Een echte swit Aisa poku begint meestal om 5u of 6u baka-na.
Wanneer de zon aan het "afkoelen" is.
Tijdens de Aisa poku komt de Aisa met al haar prodo dansen.
Wan mooi bigi koto en haar sieraden.
Wat onmisbaar is bij een Aisa poku zijn de verschillende Cake soorten waarvan Ma Aisa houdt z.a:
Fiadu (mijn favoriete), Keksi, Bojo etc etc.
Na een tijdje komen de familieleden dan met de blikken Cakes naar buiten, lopen mee met Ma Aisa. Ze neemt een stuk van een willekeurige cake met haar hand en stop het dan in de aanwezige hun mond.
Op de Tafra zal je ook meestal een mand met alleen maar vruchten vinden, dat is van de Baka-gron Aisa.
En naast haar tafel zit haar mooi versierde Dyarusu sturu.
Tijdens de Aisa Poku speelt men alsvolgt voor:
De Aisa
De Baka-gron Aisa
De Aisa-Fodu.
Enkele Aisa poku's
Heb jij ook nuttige informatie over de Aisa Winti, of ben ik wat vergeten die je toch belangrijk vind dat ik dit ook meld laat het me weten.. Verstuur een reactie en ik plaats hem erbij..
Alvast bedankt..
Reactie plaatsen
Reacties
Gedroomd.
Een zeer oude vrouw zittend op een platta bangi gekleed met een witte tai ede, een blauwe tai bere pangi, met een schone kaki jaki. Ze zit zwijgzaam en starend te kijken naar de persoon met blote voeten en aan beide voeten een zilveren ketting waarvan 1 met een munt. Ze zit te roken uit een stenen witte pijp met voor haar voeten twee kalebassen een grote en een kleine gevuld met regenwater en een bigi bere fles met daarin een brandende kaars.
Gaarne een verklaring.
Met vriendelijke groeten
Heeft de Aisa ook een boei met 2 slangen koppen zou graag weten mvg.
Heel leerzaam. Bedankt voor de informatie. Wat zit er in de koperen bekken?
Hi!
Ik droomde dat ik ruzie met me tante en haar enige kind, dat ze informatie achter hielden over mij zusje. Ik hoorde dat te weten, ze deelde dat niet met me, pas toen we in een ruimte samen stonden met wat andere vrienden van mijn. Ik begon echt van me hart te spreken. Me nicht en tante probeerde me mond te snoeien, terwijl ik naar de ijskast liep pakte een fles orgeade uit de koelkast en begon de gehele fles over de vloer leeg te gooien, al lopende waarvan ik tegen me nicht en tante liep terug te mopperen. De vrienden stonden te kijken. Daarna liep tante en haar dochter weg uit de ruimte. Dochter wilde nog met me vechten. Ik ging er niet op in. Wat is de betekenis van dit droom.. Groetjes Mieke R
Goede dag is kleuren dracht van een nkese vodu
Wat is de kleur bedoel ik is het niet grijs met gebroken wit
Wat is de betekenis van een opo liba Koto.
Ik vind Uw site heel interressant, ik haal veel informatie uit.
Ik heb wat vragen.
Wanneer geef je een familie aisa tafel. Wat doe je als eerst, moet je eerst je kra tafel doen en dan een familie aisa tafel of het maakt niet uit met wat je begint.
Moet de hele familie aanwezig zijn, en als niet iedereen komt. Is het een verplichting.
Alvast bedankt
er wordt niets verteld over de Aisa-vodu
sa wani sabi moro over a onderdeel disie want furu no e skrifi over a combinatie disi aisavodu.
Grantangi
Ik vraag mij af als je weet hoe een baka grong aisa koto er uitziet? Ik wil namelijk eemn laten maken, maar weet niet zeker hoe het eruitziet.
alvast bedankt
da na wan mooi aksi sa mi wani sabi nanga respeki fasi fa a koto fu a misi disi sjie eruit.
Grantangi
@ Sophia
Hoi,
Ik ben blij dat je me site leuk vind. Ik ben er nog mee bezig hoor om eerlijk te zijn. Ik ben overal info aan het verzamelen. Ik heb zelf ook een aisa wintie. Meestal vrouwen die haar hebben kunnen goed koken, of kunnen goed met kinderen omgaan.
Gr, Sranang culturu
Dag Kaluma,
Zelf geloof ik wel dat elk cultuur een zijn eigen soort aisa heeft. Veel culturen hebben een mama. Waarnaar ze bidden dingen vragen.
Klein voorbeeldje van Peru/Bolivia..
Het is een citaat...
Pachamama. Haar naam betekent Moeder Aarde in de taal van de Aymara. Ze werd al sinds oude tijden vereerd in het hele gebied van de Andes, in Peru en Bolivia. Ze is de godin van de akkerbouw en van de aarde. Ze werd al vereerd voor de Inca's het gebied van de Amerikaanse westkust veroverden, en men kent haar nu nog steeds. Wat haar weldoende aspecten betreft, wordt ze tegenwoordig met Maria geïdentificeerd. Men noemt haar Santa Maria, Mama Pacha, of Santa Tierra ('Sinte aarde').
Pachamama is in feite de aarde zelf. Door het Quecha-volk in de Andes werd Moeder Aarde vereerd in haar gedaante van bergen, rotsen, bomen, rivieren, en ook dieren. Door het samenspel van al deze elementen ontstond het heilige weefsel van het leven. Volgens de oude wijsheid zorgde Pachamama voor al haar kinderen; daarom moeten wij voor Moeder Aarde zorgen en haar eren. Het was van het grootste belang om met de aarde in harmonie te leven.
En zo heb je meer de grieken. De chinezen. Bijna elke volk..
Hoop dat ik je voldoende heb geïnformeerd.
Gr,Sranang culturu
Dag Kaluma,
Zelf geloof ik wel dat elk cultuur een zijn eigen soort aisa heeft. Veel culturen hebben een mama. Waarnaar ze bidden dingen vragen.
Klein voorbeeldje van Peru/Bolivia..
Het is een citaat...
Pachamama. Haar naam betekent Moeder Aarde in de taal van de Aymara. Ze werd al sinds oude tijden vereerd in het hele gebied van de Andes, in Peru en Bolivia. Ze is de godin van de akkerbouw en van de aarde. Ze werd al vereerd voor de Inca's het gebied van de Amerikaanse westkust veroverden, en men kent haar nu nog steeds. Wat haar weldoende aspecten betreft, wordt ze tegenwoordig met Maria geïdentificeerd. Men noemt haar Santa Maria, Mama Pacha, of Santa Tierra ('Sinte aarde').
Pachamama is in feite de aarde zelf. Door het Quecha-volk in de Andes werd Moeder Aarde vereerd in haar gedaante van bergen, rotsen, bomen, rivieren, en ook dieren. Door het samenspel van al deze elementen ontstond het heilige weefsel van het leven. Volgens de oude wijsheid zorgde Pachamama voor al haar kinderen; daarom moeten wij voor Moeder Aarde zorgen en haar eren. Het was van het grootste belang om met de aarde in harmonie te leven.
En zo heb je meer de grieken. De chinezen. Bijna elke volk..
Hoop dat ik je voldoende heb geïnformeerd.
Gr,Sranang culturu
waar komt de aisa winti vandaan?
Heb uw artikel heel aandachtig gelezen, veel weet ik niet over de wintie's opzichzelf.
Ik heb een hindoestaanse en heb begrepen dat ik een aisa wintie bezit. Dus ben ik opzoek naar de juiste informaties en de drager ven IK te accepteren. Hartelijk dank bij deze.